Ο επιβλητικός της βράχος, πολύ κοντά και απέναντι από το βράχο της μονής του Μεγάλου Μετεώρου, αλλά αρκετά μικρότερος απ' αυτόν σε έκταση στο πλάτωμά του, κατοικήθηκε πριν εξακόσια χρόνια από το σύγχρονο του οσίου Αθανασίου του Μετεωρίτη ασκητή Βαρλαάμ, από τον αποίο πήρε και την ονομασία του το μοναστήρι.

Κάτοψη και τομή του καθολικού της Μονής Βαρλαάμ.

Η μονή Ρουσάνου βρίσκεται ανάμεσα στις μονές Αγίου Νικολάου Αναπαυσά και Βαρλαάμ, στο δρόμο από το χωριό Καστράκι προς στα Μετέωρα. Είναι κτισμένη πάνω σε εντυπωσιακό κατακόρυφο στύλο και το κτιριακό της συγκρότημα καλύπτει ολόκληρο το πλάτωμα της κορυφής του απότομου βράχου, του οποίου φαίνεται σαν απόληξη φυσική. Ο προσκηνητής, απο 'κει ψηλά, απολαμβάνει όλη τη μεγαλοπρέπεια και μαγεία του ανεπανάληπτου μετεωρίτικου τοπίου.

Κάτοψη του καθολικού της Μονής Ρουσάνου.

Η μονή αυτή είναι η παλαιότερη, μεγαλύτερη και επισημότερη από τις υπάρχουσες σήμερα μετεωρικές μονές, όπως δηλώνει και η ονομασία της "Μεγάλο Μετέωρα". Σκαρφαλωμένη πάνω στον επιβλητικό της βράχο, κατέχει δεσπόζουσα θέση ανάμεσα στο μοναστικό συγκρότημα των Μετεώρων.

Κάτοψη και τομή του καθολικού του  Μεγάλου Μετεώρου.

Το τέμπλο και τα προσκυνητάρια στον κυρίως ναό του καθολικού.

Κάτοψη και τομή

Η μονή του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριό Καστράκι. Είναι το πρώτο μοναστήρι που συναντάει κανείς ανεβαίνοντας από το χωριό αυτό στα Μετέωρα. Τριγύρω του βρίσκονται και τα ερειπωμένα μοναστήρια Προδρόμου, Αγίας Μονής και Παντοκράτορος, καθώς και το εκκλησάκι της Παναγίας της Δούπιανης. Ο βράχος πάνω στον οποίο κτίστηκε το μοναστήρι είναι πολύ μικρός σε έκταση και στενάχωρος στο πλάτωμα της κορυφής του.

Επιβλητικός και μεγαλόπρεπος υψώνεται ο απότομος βράχος στην κορυφή του οποίου είναι σκαρφαλωμένη η Μονή της Αγίας Τριάδος. Ο προσκηνητής, κουρασμένος από τη δύσκολη κατάβαση στην κοιλάδα αρχικά και την ανάβαση στο βράχο, ανταμείβεται πλουσιοπάροχα με τη μαγευτική θέα που αντικρύζει από ψηλά από τους εξώστες της μονής.

Ο κυρίως ναός είναι ένας μικρός σταυροειδής δικιόνιος ναός με κεντρικό τρούλλο στη στέγη του. Η ανατολική πλευρά του ναού, όπου η τρίπλευρη κόγχη του ιερού με ένα δίλοβο παράθυρο, έχει επιμελημένη πλινθοπερίκλειστη τοιχοδομία με πλούσια κεραμική διακόσμηση, όπως οδοντωτές ταινίες και άλλα κοσμήματα.

Η Μονή του Αγίου Στεφάνου βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο των μετεωρικών βράχων, ακριβώς πάνω από την Καλαμπάκα, και είναι το μόνο μοναστήρι που επισκέπτεται κανείς χωρίς να ανέβει σκαλιά. Η προσπέλαση σ΄αυτό γίνεται με μικρή γέφυρα.

Η θέα από τον εξώστη της μονής είναι μαγευτική καθώς στα πόδια του βράχου απλώνεται η πόλη της Καλαμπάκας, με τον ποταμό Πηνειό πιο πέρα στο βάθος.

Από το 1961 λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι με πολυμελή και δραστήρια αδελφότητα, η οποία, παράλληλα με το πλούσιο πνευματικό και φιλανθρωπικό έργο, έχει να επιδείξει και αξιοθαύμαστο ανακαινιστικό και οικοδομικό έργο στη μονή.

Παλαιά παράδοση συνδέει τη μονή αυτή προς το γυναικείο μοναχισμό.

Το καθολικό της μονής απομιμείται το γνωστό αγιορείτικο αρχιτεκτονικό τύπο. Ο κύριος ναός είναι τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος, με τις δύο κόγχες αριστερά και δεξιά. Χαρακτηριστικοί και εντυπωσιακοί είναι οι ραδινοί και ψηλόλιγνοι τρούλλοι, ο μεγάλος και κεντρικός του κυρίως ναού και οι δύο μικρότεροι του ιερού, πάνω από την πρόθεση και το διακονικό.

Στη μονή φυλάσσονται σήμερα πολλά χειρόγραφα, τα οποία κοσμούνται με ωραίες και καλλιτεχνικές μικρογραφίες, πολυποίκιλα επίτιτλα και πολύχρωμα διακοσμητικά πρωτογράμματα.

Τέλος εξαιρετικό έργο ξυλογλυπτικής, με περίτεχνη και πολυποίκιλη φυτική διακόσμηση σε θαυμαστούς συνδυασμούς με πτηνά, ζώα και ανθρώπινες μορφές, είναι το τέμπλο του νεότερου καθολικού της μονής, που ελεπτούργησαν στα 1814, με έξοδα του επισκόπου Σταγών Γαβριήλ οι Μετσοβίτες ταλιαδόροι.

Πηγή: "Μετέωρα οδοιπορικό" - (c) Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου.